De juiste antwoorden op de levensvragen

Onderstaand interview uit 2015 met Georg is een momentopname. Hoe het nu met hem gaat, weet ik niet.  
 
Hij is een ‘womanizer’. Hij rijdt een wagen, werkt als psycholoog en heeft een familie. Niets bijzonders zul je zeggen. Toch wel! Georg Fraberger werd geboren zonder armen en benen. Hoe dit kon gebeuren, is nooit helder geworden. Zijn geheim voor zijn positieve houding tegenover het leven met een serieuze beperking? Men moet niet alleen naar het lichamelijke aspect van een persoon kijken, of naar het verstandelijk vermogen. De ziel van de persoon is waar het om draait.  
 
Susanne Lindl en Georg Fraberger   
 
Georg Fraberger is 41. Zijn ouders zijn van de jaren 60 zestig, wat maakt dat ze voor veel dingen open staan. Ondanks zijn beperking stimuleerden ze hem altijd in wat hij hij ook wilde doen met zijn leven en zijn ze altijd trots op hem geweest. Toen hij 15 was, kreeg Georg zijn eerste elektrische rolstoel. Zijn moeder was er blij mee. Nu hoefde ze hem niet meer in een normale rolstoel te duwen, waardoor hij veel makkelijker zijn eigen gang kon gaan. Niet veel later bezat hij drie van zulke rolstoelen voor verschillende doeleinden.  
 
Alhoewel zijn familieleven een warm bad was, ontdekte hij in de maatschappij dat zijn beperking voor meerdere problemen zorgde. ‘Als kind voelde het alsof ik een andere rol had. Oostenrijk was toen een conservatieve maatschappij, ook in de manier hoe niet-gehandicapten tegen mensen met een beperking aankeken. De laatste 15 jaar is dit aan het veranderen. Ik word nu niet meer zoveel aangestaard. Soms werd ik daar boos over. Nu zijn het mijn kinderen die hun boosheid uiten, wanneer mensen mij aanstaren. Ik vertel ze dan dat mensen iedere belangrijke persoon aanstaren.’ 
 
Georg Fraberger is getrouwd en heeft vier kinderen. De manier waarop hij zijn vrouw ontmoette, is een verhaal apart. ‘Mijn grootste probleem in het leven met een beperking was het vinden van een vrouw. Ik was altijd verliefd, op school al. Het meisje vond mij ook leuk. Maar, toen ze haar ouders vertelde over mijn beperking vonden zij het toch niet zo verstandig voor haar om een relatie met mij te beginnen. Ik had toen de theorie dat mannen problemen ondervinden in het vinden van een vrouw terwijl de vrouw kan kiezen wie zij wil. Nu ben ik mij ervan bewust dat vrouwen dezelfde moeilijkheden in de liefde ervaren, misschien zelfs wel meer. Dat maakte dat mijn beperking meer normaal voor mij werd, waar het om de liefde ging. Ik ontmoette mijn vrouw op het internet. In het begin toonde ik alleen mijn gezicht via de webcam. Op een dag zei ze dat ze me in het echt wilde ontmoeten. Ik zei "tja, dan is er iets dat ik je moet vertellen” en ik toonde haar mijn lichaam en mijn rolstoel. Het schrok haar niet af. Het was liefde op het eerste gezicht.’ 
 
Het belang van de ziel 
 
Op de leeftijd van 17 was het voor Georg duidelijk dat hij psycholoog wilde worden. ‘Het was altijd duidelijk geweest dat ik wilde werken. Psycholoog was niet eenvoudig te realiseren, gezien het conservatieve klimaat in Oostenrijk. Hoe dan ook, het vinden van welke baan dan ook was toen een moeilijke opgave met mijn beperking. Als psycholoog kon ik tenminste in het ziekenhuis werken.’ 
 
Georg werkt in het Algemeen Universitair Ziekenhuis in Wenen. Daar behandelt hij mensen met een beperking die het moeilijk vinden daarmee te leven. Zijn doel in de therapie is de beperking meer normaal voor hen te maken. Bij sommige patiënten lukt dat. Bij anderen niet. Wat hij hen probeert duidelijk te maken, is dat zij hun beperking moeten ontwikkelen. De meesten hebben niet de moed ermee tot de grens te gaan. Moed die hij wel bezit. ‘Ik rijd auto. Ik heb een gezin. Praktisch niemand van mijn klasgenoten heeft een gezin. Dat ik nieuwe stappen in het leven zet, komt doordat ik niet alleen naar mijn fysieke of intellectuele toestand kijk, maar ook naar mijn ziel. Mijn ziel helpt me te zijn wie ik ben. Ik ben een sportief persoon zonder het lichaam. Ik ben een rijk man zonder geld. Ik ben een ‘womanizer’ met maar één vrouw. In het begin dacht ik dat mijn hersenen mijn fysieke problemen konden doen verdwijnen. Nu weet ik dat mocht ik een beroerte krijgen en mijn verstand verliezen, ik nog steeds mijn ziel zou hebben.’  
 
Het grootste deel van zijn patiënten, 80%, heeft geen beperking. Ik vraag Georg hoe zij reageren wanneer ze hem voor het eerst zien. ‘Laten we zeggen dat 70% normaal reageert en 30% erover reageert.’ Op dit punt neemt zijn voormalige collega Susanne Lindl, die zich ook bij het interview heeft gevoegd, voor het eerst het woord. Susanne: ‘Mensen zeggen "wow, kijk naar zijn rolstoel” of "wow, hij heeft vier kinderen” of "hij heeft zo’n koele houding”. Ze idealiseren hem.’
 
Georg is de eerste om dit beeld dat mensen van hem hebben te minimaliseren. ‘Ja, ik ben een gelukkig man. Ik ontvang zoveel liefde van mensen. Dat is wat ik het meeste waardeer in mijn leven. Wat minder is, is dat alles zo duur is. Ik heb een aangepaste wagen, een aangepaste woning. Ik heb thuis assistentie nodig. Assistentie krijg je afhankelijk van de ernst van de beperking. Er zijn zeven niveaus en vanaf niveau drie kom je in aanmerking voor assistentie. Wat de toegankelijkheid in Oostenrijk betreft, deze zou beter moeten worden. Er is wel vooruitgang geboekt in de afgelopen jaren. Het lijkt erop alsof de toegankelijkheid verbetert als ik met dingen stop. Tijdens mijn jeugd was er geen lift op school. Nu wel. Sinds ik een eigen wagen heb, zijn de bussen aangepast.  
 
‘Het lijkt soms makkelijk hoe ik met mijn beperking omga. Ik probeer alleen maar de juiste antwoorden op de levensvragen te geven.’  
 
‘Echte vrijheid bestaat alleen in je gedachten'
 
Susanne heeft een half jaar als assistente van Georg gewerkt. Deze zes maanden zorgden ervoor dat ze haar eigen beperking eindelijk accepteerde. Ze kan haar beide armen en knieën niet goed bewegen. De zenuwen in haar hersenen maken geen contact met de spieren. Dit heeft ze sinds haar geboorte. Alhoewel ze altijd een sterke wil heeft gehad, was het voor haar niet makkelijk haar fysieke toestand te accepteren. ‘Toen ik 19 was, volgde ik psychotherapie. Ik reisde alleen naar India om mezelf uit te dagen. Het probleem was dat mijn familie meer moeite had de beperking te accepteren dan ik. Mijn moeder vond het moeilijk ermee om te gaan. Mijn vader dacht dat ik wel een baan in een sociale werkplaats zou krijgen. Ik trouwde en kreeg een dochter. Het duurde even voordat dit doordrong bij mijn moeder en wat dat betekende. Ik scheidde en leefde een paar jaar alleen met mijn kind. Nu woon ik samen met een man van wie de kinderen bijna volwassen zijn. De enige hulp die ik ontvang vanwege mijn beperking is voor in het huishouden.  
 
‘De zes maanden bij Georg zorgden ervoor dat ik mijn beperking eindelijk heb geaccepteerd. Ik ben me ervan bewust dat de beperking niet hetgeen is dat belangrijk is in het leven. Echte vrijheid bestaat alleen in je gedachten. Ik heb geleerd om te gaan met emoties en ben daardoor beter in staat anderen te helpen (Susanne werkt nu met kinderen op de afdeling spoedgevallen). Mensen hebben te maken met hulpeloosheid. Ik herken dat uit mijn eigen jeugd. Als kind was ik boos, omdat ik hulp van anderen nodig had. Nu weet ik dat iedereen op de een of andere manier hulp nodig heeft. Ik ben dankbaar voor die kennis. Het geeft me een voorsprong op anderen.’ 
 
Het favoriete nummer van Georg is niet echt een verrassing, ‘womanizer’ die hij is: Beyoncé met Irreplaceable.  
 
Copyright interview en vertaling: Johan Peters, 23 mei 2015 - ...